Από Χέδερ Κουρή/ from Heather Kouris

Water Girls... Water

An anthology of graffiti and thoughts/ Ανθολογία γκραφίτι και σκέψεις

Χαμένος Παράδεισος. Η διαδρομή από τον Κηφισό στον Φλοίσβο περπατώντας.

Μου ήλθε στο μυαλό αυτό που ήταν κάποτε εδώ.

είμαστε εκεί πάνω στη γέφυρα από κάτω,

σ αγαπάω

σκοτάδι βαθύ –από πάνω αυτοκίνητα,

μωρό μου

με ταχύτητα και οι πικροδάφνες που είχανε ξεραθεί –έχω ακούσει ότι είναι το πιο γερό φυτό,

πωλείται

όμως εδώ δεν άντεξε –δεν άντεξε το κενό το σκοτάδι από κάτω –ξεράθηκαν τώρα μοιάζουν με αγκάθια.

αγριολούλουδα

Κι αυτά τα σπίτια που κοιτάνε τον οχετό και το ξενοδοχείο Κηφισός –έρχονται ζευγαράκια λέει ο ιδιοκτήτης που κοιμάται στον ξεχαρβαλωμένο καναπέ,

σκοτωμένα ζώα

ο κυρ Γιάννης βγαίνει από το σπίτι με τους κισσούς, τι κάνετε εδώ, βρωμάει, μας φάγανε τα κουνούπια δεν πηγαίνουμε πια απέναντι, όλα τα μαγαζάκια κλείσανε

και οι βίλες ερήμωσαν.

νταλίκες ήλθαν για μπάνιο εδώ στις εκβολές

σ αγαπώ μωρό μου. Κατερίνα έλα γρήγορα. Ολυμπιακός.

Γερμανία

Κόλαση η χαμένος παράδεισος; Διέσχισαν την υπόγεια διάβαση και έφτασαν στις εκβολές του ποταμού.

Tο σπίτι μου είναι το καράβι

Σιωπή για τα ποτάμια. Κάτω από τη γέφυρα, κάποιοι έρχονται ως εδώ για να τρυπηθούν, άλλοι για να χέσουν η για να ξεσκιστούν. Τι άλλο μπορεί να κάνει κανείς εδώ σ' αυτή τη τρύπα της πόλης.

Ζει με τα αδέσποτα

Η Μεσοποταμία βρίσκεται ανάμεσα στον Ευφράτη και τον Τίγρη. Η Μεσοποταμία είναι τώρα εδώ, στα μπάζα που έχουν στοιβαχτεί ανάμεσα στον Κηφισό και τον Ιλισό. Στον Ιλισό φυτρώνουν πικροδάφνες και μυρτιές, και μυρίζει ποτάμι.

Στο βάθος στο γήπεδο.

Δεν υπάρχει τίποτα. Μόνο κάποιοι που κοιτούν αμέριμνοι.. Οι τσιγγάνοι έχουν κατασκηνώσει ανάμεσα στους ποταμούς. Πως μπορεί μια γυναίκα να κλαίει μόνη εδώ;

Ήλθαν από τη Ρουμανία

ένα άλλο δέρμα έχει σκεπάσει το δέρμα της, το σώμα της,

ψαράδες, βάρκες, ταβέρνες δεν θέλουν να κρυφτούν

και μετά ηλεκτροφόρα καλώδια, πολυτελή γιώτ, φύλακες

ο ήλιος δύει να, προλάβουμε

όλο εκείνο που έγινε είναι αποξενωμένο από τους ανθρώπους και τη ζωή τους

εκείνοι είναι ακόμη εδώ μαζί με τα αδέσποτα, χτίζουν βάρκες, κατοικούν σε κοντέινερ,

Ήλθε εδώ από αλλού, τι θα κάνει; άκουσε αλλόκοτα πράγματα

πως μπορεί να ξαναγίνει η ακτή, τα ποτάμια

Με επανάσταση;

Είναι η άλλη χώρα, πεθαίνει

τι να κάνει

ένας αρχιτέκτονας

και οι άνθρωποι

(κόλαση, χαμένος παράδεισος)

ξένοι αισθανθήκαμε

έμεινα μόνη κοιτώντας τα νησιά πιο πέρα. Μία φώκια καθόταν στην παραλία.

ήταν τρομαγμένη, γύρω της τα σκάφη έβγαιναν στ᾽ ανοιχτά με διαπεραστικό θόρυβο.. ζούσε ανάμεσα

στ᾽ αδέσποτα, δίπλα στους τσιγγάνους. έφτιαχνε το σκάφος του από καδρόνια περισσεύματα πλοίων. θα έφευγε θα πήγαινε μακριά. Κανείς δεν ήξερε που..

Κάποιοι μίλαγαν για την ουτοπία. Μα η ουτοπία είναι εδώ.

Ιούνιος 2009.

E. Τζιρτζιλάκη

Από Κατερίνα Ηλιοπούλου/from Katerina Iliopoulou

ΤΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΕΔΙΟ

Παρόλο που δεν υπήρχε πόρτα μπήκαμε κάπου.
Ακόμα δεν ξέραμε πως να προχωρήσουμε
Με την ερώτησή μας χλωρή στο χέρι
Αν ήταν ένα πηγάδι θα μπορούσαμε να πετάξουμε μια πέτρα
Και να περιμένουμε την απάντηση
Ή ίσως έφτανε να αποσπάσουμε κάποιο στοιχείο
(ένα φυτό, λίγο χώμα, δείγμα νερού)
Για να εξαγάγουμε τα συμπεράσματά μας:
Δηλαδή με επίθεση ή κλεψιά.
Αποφασίσαμε να ξεχαστούμε μέσα στη μικρή μας χορογραφία.
Να ξεχνάς όπως και να εισέρχεσαι είναι μια αναχώρηση
Τι έπρεπε να αφήσουμε πίσω;
Σε ολόκληρο τον τόπο καθώς ψάχναμε
Αυτό που εμείς θα ονομάζαμε κέντρο
Δεν υπήρχε παρά η αίσθηση της εκκίνησης.
Το πεδίο μια κλειστή γροθιά που δεν θα έδειχνε.

Κύματα ύλης που μετατοπίζονται, που συνορεύουν σπρωγμένα, με άλλη ύλη, που υποκαθίστανται, μεταφέρονται, θάβονται και αναδύονται. Εκεί που ήταν θάλασσα ένα απέραντο και ακίνητο χώμα. Άδειος τοπος μέσα στην πόλη της συσσώρευσης. Ανένταχτος και ξένος, χωρίς αξία χρήσης, χωρίς σημεία αναγνώρισης, σημάδια που χρειάζονται αποκωδικοποίηση. Η μανία συλλογής και καταγραφής αναστέλλεται Το σώμα μπορεί να τον διασχίσει, μπορεί να σταθεί και να αγγιχτεί από αέρα και φως, να μείνει για λίγο μετέωρο. Δεν είναι ωραίο. Οριοθετείται αριστερά και δεξιά από τις τσιμεντένιες κοίτες δύο αρχαίων ποταμών. Τώρα θαμένων. Η πόλη κατάπιε τα δύο ποτάμια της. Είναι το δυστοπικό πάρκο μιας δυστοπικής πολιτείας. Μακάρι να έμενε έτσι όπως είναι. Χωρίς γήπεδα, χωρίς παγκάκια, χωρίς αναψυκτήρια, χωρίς συντριβάνια, χωρίς τίποτα να κάνεις από το να περπατήσεις ελεύθερα. Το περπάτημα είναι ερώτηση και άγγιγμα. Το περπάτημα αναζητά τη δυνατότητα.

text | images K. Iliopoulou

Από Γιώργο Χαντζή/ from Giorgos Hantzis

2nd Athens Βiennale Heaven [ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΝΤΖΗΣ]

ΜΕΣΟΠΟΤΑΜΙΑ

Πώς κοιτάζουμε ένα τοπίο χωρίς σημεία; Tι προβάλλουμε στο φαινομενικά άδειο, κενό, άχρηστο χώρο; Τι κομίζει εκείνος ως μη πλήρης, αδιαμόρφωτος, αφημένος στην φύση του Tόπος;

Λίγο πριν ή λίγο μετά: θάμνοι, δέντρα, δεντροστοιχίες, αλέες, σκιές, σκιάδια, λόφοι, στριφογυριστοί δρόμοι, παγκάκια, πλίθινα τοιχία, πλάκες, μαρμάρινα πεζούλια, πεζούλες, χωμάτινοι αναβαθμοί, κατωφέρειες, λόφοι, παρατηρητήρια πουλιών, καλλωπιστικά φυτά, γκαζόν, διευθετημένες δίοδοι, αυτόματοι ποτιστές, γραμμογραφήσεις.

Τα παραπάνω, εν δυνάμει εκεί, επιτελούν μέγιστο έργο ως μεταφυσικά αναχώματα της αστικής φαντασίας. Συνιστούν μία χρήση, δίχως κατάχρηση. Η αστική ζωή μοιράζει απλόχερα διάφορα μοντέλα ανάπλασης. Κάθε διαμόρφωση όμως συνιστά μία συρρίκνωση άλλων προβολών, πιθανών, απρόσμενων, δυναμικών. Σε κάθε περίπτωση ενεργοποιείται η ανάγκη του υποκειμένου να στοχαστεί τον ιδεατό Τόπο.

Το τοπίο φέρει δομές και αναλογίες και με αυτή την παραστατική λειτουργία δρα και αποτυπώνεται. Ετοιμάζει την συνάντηση υποκειμένου και τόπου. Διότι το τοπίο κάποια στιγμή θα διυλιστεί στα λειτουργικά στοιχεία ενός τόπου. Ένα άδειο τοπίο όμως τι κομίζει; Tην ανοικτότητά του και εκείνη του υποκειμένου; Χώμα και πέτρες σε ευθεία και ομαλή επιφάνεια ορίζουν ένα αδιάφορο τοπίο, χωρίς όμως να ισούνται με έναν ανύπαρκτο, μηδενικό και ανωφελή τόπο. Αυτός ο τόπος δεν υπολείπεται έναντι του κτιστού ή του υγρού στοιχείου που ορίζει τα πραγματολογικά σύνορά του. Αποτελεί έναν ιδεατό τόπο για την διερεύνηση και προβολή ενός άλλου ιδεατού Τόπου με πληθυντικά τοπία, όπου, ο περαστικός θα γίνει ο δημιουργός τους. Εt in arcadia ego.


Η ΛΥΣΗ ΤΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ


Οι κόμποι των δαχτύλων του άνοιξαν
προκειμένου να προδοθεί η υλικότητα της στιγμής
ή άλλως να προσκτήσει υπόσταση
ή άλλος να της προσδώσει θέση στον χρόνο
η άλως (ως εκζήτηση) να προχωρήσει
στο ενωμένο τοπίο ―
κι αν το τοπίο είχε ενωθεί με αυτόν
κι αυτός ήταν η έκφραση κάθε μέρους του τοπίου
αν το τοπίο έφερε a priori όλες τις δομές
(το ήξερε ότι
δεν θα μπορούσε να συνέχει την παραμικρή σκέψη
..........................όντας εκεί/εδώ* στο απόλυτο κενό)

τότε το τοπίο τι ζητούσε να πει μέσω αυτού;
Kαι δεν υπήρχε ούτε στην πραγματικότητα,
ούτε στο ποίημα, ούτε στην διαμεσολάβηση καμία λύση
παρεκτός μία κύρτωση ή ένα τάνυσμα της ιδέας
(ανάλογα αν την γραμμή την ήθελε να εγκυμονεί

[Ανθολογία Νέων Ποιητών: Το καινούργιο εντός και πέραν της γλώσσας, εκδ. Γαβριηλίδη, 2009]

*dasein

Από Douglas Paulson/ From Douglas Paulson

Από Πάνο Τότσικα/ From Panos Totsikas

Ας διεκδικήσουμε τον ελεύθερο χώρο



Ας διεκδικήσουμε το «κενό». Ας αξιολογήσουμε τον ελεύθερο χώρο ως συστατικό στοιχείο «κοινωνικού εξοπλισμού».

Ας οικειοποιηθούμε τους δρόμους, τις πλατείες, τα πεζοδρόμια, τα δέντρα, τα παγκάκια, τις στάσεις των λεωφορείων.

Ας φυτέψουμε με δέντρα τα πεζοδρόμια, τις πρασιές, τις νησίδες των μεγάλων δρόμων. Ας φυτέψουμε τα μπαλκόνια, τις ταράτσες των σπιτιών μας. Ας φροντίσουμε να μετατραπούν σε χώρους ζωντανούς, δροσερούς, όμορφους. Ας νιώσουμε τη χαρά να μεγαλώνουμε ένα φυτό όπως ένα παιδί, ας μάθουμε τα παιδιά μας να φροντίζουν ένα φυτό και να μεγαλώνουν μαζί του…

Ας αναδασώσουμε ή ας αφήσουμε να αναδασωθούν μόνα τους τα δάση που καίγονται…

Χρειαζόμαστε αλάνες, αδόμητους χώρους. Χρειαζόμαστε τις παραλίες ελεύθερες, αδόμητες. Χρειαζόμαστε προσβάσεις προς τη θάλασσα, ανοιχτές και ελεύθερες στον καθένα.

Χρειαζόμαστε ποτάμια, ρέματα. Χρειαζόμαστε τα νερά της βροχής να κυλάνε ελεύθερα, χωρίς εμπόδια, από τα βουνά προς τις θάλασσες. Χρειαζόμαστε τα ρέματα να παραμένουν ανοιχτά, καθαρά, πράσινα, να μη «διευθετούνται», να μην «εγκιβωτίζονται» τα πρανή και οι κοίτες τους, να μην μπαζώνονται, να μη μετατρέπονται σε σκουπιδότοπους, σε χώρους στάθμευσης οχημάτων, σε αυτοκινητόδρομους,.

Ας διεκδικήσουμε, ας αφήσουμε χώρο για το χώμα. Ας μην επιτρέψουμε να «επενδυθούν» όλα γύρω μας, με τσιμεντόπλακες και άσφαλτο. Ας σπάσουμε το τσιμέντο για να ξαναβρούμε το χώμα που υπάρχει από κάτω. Ας μην επιτρέψουμε να εξαφανιστεί το χώμα από τις αλάνες που απομείναν. Ας αποτρέψουμε την ολική τσιμεντοποίηση των αυλών των σχολείων.

Ας διεκδικήσουμε τον δημόσιο χώρο. Ας μην επιτρέψουμε την επέλαση του ιδιωτικού σε βάρος του δημόσιου χώρου. Ας μη μετατρέψουμε σε εμπορεύματα τους δρόμους, τα πεζοδρόμια, τις πλατείες, τα πάρκα, τις παραλίες. Ας μην εμπορευματοποιήσουμε κάθε κοινόχρηστο χώρο.

Ας παραμείνουν κοινόχρηστοι, οι κοινόχρηστοι χώροι και όχι προνόμιο εκείνων που έχουν χρήμα. Ας μη βάζουμε κάγκελα, ας μη σχεδιάζουμε «αναπλάσεις» δημόσιων χώρων για να τους αποδώσουμε στη συνέχεια σε ιδιώτες για εκμετάλλευση. Οι κοινόχρηστοι χώροι δεν ανήκουν στο κράτος και σε κρατικές Ανώνυμες Εταιρείες, δεν ανήκουν στους δήμους και στις δημοτικές επιχειρήσεις. Ανήκουν σε όλους μας, και όλοι πρέπει να έχουμε δικαίωμα να τους χρησιμοποιούμε.

Χρειαζόμαστε φως, ήλιο, καθαρό αέρα. Χρειαζόμαστε φαρδιούς δρόμους, μεγάλα πεζοδρόμια, πρασιές, κτίρια τέτοια ώστε να φτάνει ο ήλιος και το φως μέχρι τους κάτω ορόφους. Χρειαζόμαστε ο αέρας που αναπνέουμε να είναι καθαρός, να μην είναι μολυσμένος. Χρειαζόμαστε πόλεις χωρίς ρύπανση από τα εργοστάσια, τα λεβητοστάσια των πολυκατοικιών, από τη λειτουργία των οχημάτων που μας μεταφέρουν.

Χρειαζόμαστε να επανεξετάσουμε τη σχέση μας με το Ι.Χ. αυτοκίνητο για τις καθημερινές μας μετακινήσεις. Χρειάζεται να απεξαρτηθούμε απ’ αυτό. Χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε ότι το Ι.Χ. αυτοκίνητο έχει πλέον μετατραπεί στις μεγάλες αλλά και στις μεσαίες πόλεις από ευλογία σε κατάρα.

Ας διεκδικήσουμε περισσότερα και καλύτερα δημόσια μεταφορικά μέσα. Ας διεκδικήσουμε την επέκταση του μετρό, του τραμ, του προαστιακού σιδηροδρόμου. Ας διεκδικήσουμε περισσότερα λεωφορεία, περισσότερες λεωφορειολωρίδες. Ας διεκδικήσουμε ποδηλατολωρίδες και «ελεύθερα» πεζοδρόμια.

Χρειαζόμαστε μια πόλη διαφορετική.

Χρειαζόμαστε έναν κόσμο διαφορετικό.

Ας διεκδικήσουμε το αδύνατο.

Ας διεκδικήσουμε το «κενό», το αδόμητο, το κοινόχρηστο, το δημόσιο, το ελεύθερο.

Πάνος Τότσικας

(Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «ΓΑΛΕΡΑ» Νο 26, Νοέμβριος 2007)

Panos Totsikas is an architect/ urban designer, writer and activist.

The Boats on Phaliron Bay, by Douglas Paulson

the boats on the Faliron Bay, Athens. from douglas paulson on Vimeo.

Τζιρτζιλάκη-Καζέρος/Tzirtzilaki-Kazeros

Η περιοχή του φαληρικού μετώπου από το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας (ΣΕΦ) έως και τις Ολυμπιακές εγκαταστάσεις χωρίζεται σε τρεις περιοχές:
1. Την περιοχή του ΣΕΦ
2. Την περιοχή των ολυμπιακών εγκαταστάσεων που γειτνιάζει με την περιοχή του Φλοίσβου.
3. Την ενδιάμεση περιοχή (μη διαμορφωμένη)

Η περιοχή του ΣΕΦ λειτουργεί κυρίως σε σχέση με το στάδιο (αγώνες, εκθέσεις κ.λπ) και συνδέεται με την περιοχή του σταθμού ΗΣΑΠ (Νέο Φάληρο) και μέσω του σταθμού με την κατοικημένη περιοχή. Ως όριο με την ενδιάμεση περιοχή είναι η εκβολή του Κηφισού και το παράπλευρο κανάλι-λιμενίσκος.

Πρόσβαση στις ολυμπιακές εγκαταστάσεις γίνεται από το ένα τμήμα τους, εκείνο που βρίσκεται προς τον Φλοίσβο. Το τμήμα προς το ΣΕΦ είναι κλειστό. Η γέφυρα από την περιοχή του ΣΕΦ που περνά πάνω από το εκεί τεχνητό κανάλι οδηγεί σε σφραγισμένη είσοδο των ολυμπιακών εγκαταστάσεων. Και μέσα από το τμήμα των ολυμπιακών εγκαταστάσεων προς τον Φλοίσβο μπορεί κανείς να φτάσει έως και τη νέα διαμορφωμένη παραλία τύπου "Μαϊάμι", μια περατζάδα δίπλα σε πολλαπλούς χώρους υψίστης ασφαλείας ελλιμενισμού γιώτ. Στο προστατευμένο αυτό μέτωπο έχει δημιουργηθεί μια ζώνη αναψυχής με εμπορικά καταστήματα και καφέ.

Στην ενδιάμεση περιοχή, την μη διαμορφωμένη συμβαίνουν διαφορετικά πράγματα: αυτοσχέδια μαθήματα οδήγησης, ψάρεμα, πικ-νικ με θέα την θάλασσα, αερομοντελισμός, παιγνίδια ράγκμπυ από Πακιστανούς, δοκιμές μοτο κρος, βόλτες επισκεπτών που αφήνουν τα αυτοκίνητά τους στον παράπλευρο της λεωφόρου Ποσειδώνος δρόμο διπλής κατεύθυνσης, τζόγκιν. Η περιοχή αυτή είναι διαμορφωμένη ως προς το όριό της με την θάλασσα (φωτοβολταϊκά φωτιστικά, αποβάθρα). Εσωτερικά παραμένει "φύση", με περιορισμένη βλάστηση και με εμφανή τα ίχνη των παραπάνω δραστηριοτήτων.

Νίκος Καζέρος

Φωτογραφίες, Ε. Τζιρτζιλάκη
Photos E. Tzirtzilaki

Από Μέλιννα Καμινάρη/ From Melinna Kaminari

Μια ευκαιρία ακόμα

Ας δούμε τον παράδεισο όχι σαν μια ζωή χαρισάμενη, όχι ως ένα κάστρο στην άμμο, αλλά ως ένα καταφύγιο που ο καθένας οφείλει να χτίσει. Ανάχωμα στην καθημερινότητα απ΄ όπου θα μπορέσει να δει τις διεξόδους. Τις διεξόδους του βλέμματος από τις καθημερινές πολλαπλές δικτατορίες που δέχεται. Ο παράδεισος ως ένα λευκό φύλλο χαρτί που ξαναανοίγεται μπροστά του χωρίς εμπόδια. Μια ευκαιρία επανάκτησης του καθαρού μυαλού που είχε πριν τον φόβο, μια ευκαιρία να επιστρέψει εκεί σε αυτό που βαθειά πιστεύει και ποθεί για τον κόσμο γύρω του, για τον κόσμο μέσα του.

Μια μικρή ζώνη πνευματικού παραδείσου μέσα στην οποία, μετά από πολλές ταλαιπωρίες και κακουχίες, παλεύει να διακρίνει «το ωραίο» μέσα στους πολλαπλούς κατακερματισμένους και χαμένους παραδείσους γύρω του, ανάμεσα στις πολλαπλές «αλήθειες» των ανθρώπων που εμπλέκονται και συνευρίσκονται σε αυτούς και τους συνδιεκδικούν.

Οι χαμένοι παράδεισοι, ιδωμένοι από την προσωπική ματιά του καθενός ανασυντίθενται σε πνευματικό παράδεισο του μυαλού μας και απεικονίζονται σε αυτόν τον οδηγό. Οδηγός σκέψης, ευκαιρία επαναπροσέγγισης των συμβάντων. Ευκαιρία να οξυγονωθεί εκ νέου το θαμμένο ενδιαφέρον του απλού πολίτη, του καθημερινού περαστικού, για κάτι που συνέβη κάποτε, κάπου γύρω του, και που αυτός ούτε ρωτήθηκε, και για αυτό, ούτε και συμμετείχε ποτέ. Μια ευκαιρία για κατανόηση και γνώση.
Μια ευκαιρία συμμετοχής είναι πάντα μια ευκαιρία… ακόμα: να μην χαθούν τα ψήγματα της δημοκρατίας που έχουν απομείνει στα χέρια μας και στο μυαλό μας. Μια ευκαιρία προτού ο χαμένος παράδεισος εξαπλωθεί ως «ο ενδεδειγμένος τρόπος ζωής» και αλώσει τους μικρούς πολλαπλούς και διαφορετικούς εν δυνάμει πνευματικούς παραδείσους αντίστασης που ο καθένας από μας οφείλει να φέρει.

(για τα «Αγόρια και κορίτσια του αλμυρού νερού» και τον οδηγό της περιοχής του Χαμένου Παραδείσου του Φαληρικού Όρμου, 26/6/2009)


Melinna Kaminari is a writer/photographer